| व्याकरणांशाः |
कृष्णो रक्षतु नो जगत्रयगुरुः कृष्णं नमस्याम्यहं
कृष्णेनामरशत्रवो विनिहताः कृष्णाय तस्मै नमः । |
कृष्णादेव समुत्थितं जगदिदं कृष्णस्य दासोऽस्म्यहं
कृष्णे तिष्ठति सर्वमेतदखिलं हे कृष्ण रक्षस्व माम् ॥३३॥ |
| कृष्णः, रक्षतु, नः, जगत्रयगुरुः, कृष्णम्, नमस्यामि, अहम्, कृष्णेन,अमरशत्रवः, विनिहताः, कृष्णाय, तस्मै, नमः, कृष्णात्, एव, समुत्थितम्, जगत्, इदम्, कृष्णस्य, दासः, अस्मि, अहम्, कृष्णे, तिष्ठति, सर्वम्, एतत्, अखिलम्, हे, कृष्ण, रक्षस्व, माम् |
| सन्धयः | | | | | |
| कृष्णः+रक्षतु, नः+जगत्रयगुरुः, अमरशत्रवः+ विनिहताः= ससजुषो रुः, हशि च, आद्गुणः |
| दासः+अस्मि= ससजुषो रुः, अतोरोरप्लुतादप्लुते, आद्गुणः, एङः पदान्तादति |
| जगत्रयगुरुः+कृष्णम्= ससजुषो रुः, खरवसानयोर्विसर्जनीयः, कुप्वोः ≍क≍पौ च |
| कृष्णम्, अहम्,समुत्थितम्, इदम्, अहम्, अखिलम्= मोऽनुस्वारः |
| नमस्यामि+अहम्, अस्मि+अहम्= इको यणचि |
| कृष्णेन+अमरशत्रवः= अकः सवर्णे दीर्घः |
| कृष्णात्+एव, जगत्+इदम्, एतत्+अखिलम्= झलां जशोऽन्ते |
| आकाङ्क्षा-अन्वयः | | | | |
| कृष्णः रक्षतु नः जगत्रयगुरुः कृष्णम् नमस्यामि अहम् कृष्णेनअमरशत्रवः विनिहताः कृष्णाय तस्मै नमः कृष्णात् एव समुत्थितम् जगत् इदम् कृष्णस्य दासः अस्मि अहम् कृष्णे तिष्ठति सर्वम् एतत् अखिलम् हे कृष्ण रक्षस्व माम् |
| May Śrī Kṛṣṇa, the Preceptor of the three worlds, protect us; I bow down to Śrī Kṛṣṇa; By Śrī Kṛṣṇa were the eternal enemies destroyed; to that Śrī Kṛṣṇa our beisance be; By Śrī Kṛṣṇa alone was this universe lifted from its morass; I am a servant of Śrī Kṛṣṇa; In Śrī Kṛṣṇa rests all this manifestation; oh Śrī Kṛṣṇa! Please protect me! |
| सुबन्तप्रक्रिया | | | | |
| कृष्णः = अ, पुं, १.१ सुँ, ससजुषो रुः, खरवसानयोर्विसर्जनीयः |
| नः = अशम्द्, ६.३, आम्, (अन्वादेशे) बहुवचनस्य वस्नसौ, ससजुषो रुः, खरवसानयोर्विसर्जनीयः |
| जगत्रयगुरुः= उ, पुं, १.१ सुँ, ससजुषो रुः, खरवसानयोर्विसर्जनीयः |
| कृष्णम् = अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| अहम् = अस्मद्, १.१, सुँ, ङे प्रथमयोरम्, त्वाहौ सौ, अतो गुणे, शेषे लोपः |
| कृष्णेन = अ, पुं, ३.१, टा, ताङसिङसामिनात्स्याः, आद्गुणः |
| अमरशत्रवः= उ, पुं, १.३, जस्, जसि च, एचोऽयनायावः, ससजुषो रुः, खरवसानयोर्विसर्जनीयः |
| विनिहताः = अ, पुं, १.३, जस्, प्रथमयोः पूर्वसवर्णः, ससजुषो रुः, खरवसानयोर्विसर्जनीयः |
| कृष्णाय = अ, पुं, ४.१, ङे, ह्रस्वस्य गुणः, ङेर्यः, सुपि च |
| तस्मै = तद्, सर्वनामस्थान पुं, ४.१, ङे, त्यदादीनामः, अतो गुणे, सर्वनाम्नः स्मै |
| नमः = अव्ययम् |
| कृष्णात् = अ, पुं, ५.१, ङसिँ, टाङसिण्गसामिनात्स्याः, अकः सवर्णे दीर्घः |
| एव = अव्ययम् |
| समुत्थितम् = अ, नपुं, १.१, सुँ, अतोऽम्, अमि पूर्वः |
| जगत् = त्, नपुं, १.१, सुँ, स्वमोर्नपुंसकात् |
| इदम् = इदम् सर्वनाम, नपुं, १.१, सुँ , स्वमोर्नपुंसकात् |
| कृष्णस्य = अ, पुं, ६.१, ङस्, टाङसिण्गसामिनात्स्याः |
| दासः =अ, पुं, १.१, सुँ, ससजुषो रुः, खरवसानयोर्विसर्जनीयः |
| कृष्णे = अ, पुं, ७.१, ङि, आद्गुणः |
| सर्वम् = अ, नपुं, १.१ सुँ, अतोऽम्, अमि पूर्वः |
| एतत् = द्, नपुं, १.१, सुँ, स्वमोर्नपुंसकात्, वाऽवसाने |
| अखिलम् = अ, नपुं, १.१, सुँ, अतोऽम्, अमि पूर्वः |
| हे = अव्ययम् |
| कृष्ण = अ, पुं, १.१ सम्बोधनम्, सुँ, एङ्ह्रस्वात् सम्बुद्धेः |
| माम् = अस्मद्, २.१, अम्, ङे प्रथमयोरम्, त्वमावेकवचने, अतो गुणे, द्वितीयायां च, अकः सवर्ने दीर्घः, अमि प्पूर्वः |
| तिङन्तप्रक्रिया | | | | |
| रक्षतु = रक्षँ पालने, भ्वादिः परस्मैपदी, लोट्, प्रथमपुरुषः, एकवचनम् |
| नमस्यामि = नमस्, नामधातुः, चुरादिः, परस्मैपदी, लट्, उत्तमपुरुषः, एकवचनम् |
| अस्मि = सँ भुवि, अदादिः परस्मैपदी, लट्, उत्तमपुरुषः, एकवचन्म् |
| तिष्ठति = ष्ठा गतिनिवृत्तौ, भ्वादिः, परस्मैपदी, प्रथमपुरुषः, एकवचनम् |
| रक्षस्व =रक्ष्ँ पालने, भ्वादिः, आत्मनेपदी आर्षः, लोट्, मध्यमपुरुषः, एकवचनम् |
| समासाः, तद्धिताः, कृदन्ताः | | | |
| कृष्णः= कर्षतीति कृष्णः, कृदन्तः |
| जगत्रयगुरुः = त्रयाणं जगतां समाहारः, जगत्रयम्, द्विगुः, जगत्रयस्य गुरुः ६तत् |
| अमरशत्रवः=अमराः शत्रवः कर्मधारयः |
| विनिहताः = वि+नि+हन्, कर्मणि कृदन्तः क्त |
| समुत्थितम् = सम्+ उद्+ ष्ठा कर्मणि क्त कृदन्तः |
