| व्याकरणांशाः |
मधुरमधरबिम्बे मञ्जुलं मन्दहासे | | | | | |
शिशिरममृतनादे शीतलं दृष्टिपाते । | | | | | |
विपुलमरुणनेत्रे विश्रुतं वेणुनादे | | | | | |
मरकतमणिनीलं बालमालोकये नु ॥ १.६३ ॥ | | | | | |
| मधुरम्, अधरबिम्बे, मञ्जुलम्, मन्दहासे, शिशिरम्, अमृतनादे, शीतलम्, दृष्टिपाते, विपुलम्, अरुणनेत्रे, विश्रुतम्, वेणु-नादे, मरकत-मणि-नीलम्, बालम्, आलोकये, नु |
| सन्धयः | | | | | |
| मञ्जुलम्, शीतलम्, विश्रुतम्, मरकत-मणि-नीलम् = मोऽनुस्वारः |
| आकाङ्क्षा-अन्वयः | | | | |
| आलोकये नु मधुरम् अधरबिम्बे मञ्जुलम् मन्दहासे शिशिरम् अमृतनादे शीतलम् दृष्टिपाते विपुलम् अरुणनेत्रे विश्रुतम् वेणु-नादे मरकत-मणि-नीलम् बालम् |
| Indeed, I eagerly anticipate looking upon the divine form of Bhagavān Ṣrīkṛṣṇa, the emarald-hued boy, so sweet in His attractive lips, so alluring in His gentle smile, so soothingly cool in His ambrosial speech, so gently cool with His glances, so full in His alluringly pinkish eyes, and so enticing to the ears in His flute music! |
| सुबन्तप्रक्रिया | | | | | |
| मधुरम् = अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| अधरबिम्बे = अ, नपुं, ७.१, ङि, आद्गुणः |
| मञ्जुलम्= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| मन्दहासे = अ, पुं, ७.१, ङि, आद्गुणः |
| शिशिरम्= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| अमृतनादे= अ, नपुं, ७.१, ङि, आद्गुणः |
| शीतलम्= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| दृष्टिपाते= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| विपुलम्= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| अरुणनेत्रे= अ, नपुं, ७.१, ङि, आद्गुणः |
| विश्रुतम्= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| वेणु-नादे= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| मरकत-मणि-नीलम्= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| बालम्= अ, पुं, २.१, अम्, अमि पूर्वः |
| नु = अव्ययम् |
| तिङन्तप्रक्रिया | | | | |
| आलोकये = आङ्+लोकृँ दर्शने, भ्वादिः णिच्, आत्मनेपदी, लट्, ३.१, |
| समासाः, तद्धिताः, कृदन्ताः | | | |
| अधरबिम्बे = अधरस्य बिम्बम्, तस्मिन् ६तत् |
| मन्दहासे = मन्दः हासः क.धा, तस्मिन् |
| अमृतनादे= अमृतमिव नादः, क.धा, तस्मिन् |
| दृष्टिपाते= दृष्टेः पातः, तस्मिन्, ६तत् |
| अरुणनेत्रे= अरुणं नेत्रम्, तस्मिन् क.धा |
| विश्रुतम्= विकृष्टेन श्रुतम् प्रादिः |
| वेणु-नादे= वेणोः नादं, तस्मिन् ६तत् |
| मरकत-मणि-नीलम्= मरकतः मणिः क.धा, मणेः नीलमिव नीलः वर्णः यस्य तम् उपमानबहुव्रीहिः |
