Sri Krishna Karnamritam 1.17

 

॥ वन्देऽहं रासकेलीरतमतिसुभगं वश्यगोपालकृष्णम् ॥

Hare Krishna! 

मम चेतसि स्फुरतु वल्लवीविभो-    

र्मणिनूपुरप्रणयिमञ्जुशिञ्जितम् ।

कमलावनेचरकलिन्दकन्यका-

कलहंसकण्ठकलकूजितादृतम् ॥१.१७॥   

Meaning: May in my mind and heart manifest the endearing, sweet sound of pearl-adorned anklets of Śrī Kṛṣṇa, the beloved lord of the Gopīs, extolled by the cooing and gurgling of the swans swimming amidst lotuses in the Kālindī river!

व्याकरणांशाः
मम चेतसि स्फुरतु वल्लवीविभो-
र्मणिनूपुरप्रणयिमञ्जुशिञ्जितम् ।
कमलावनेचरकलिन्दकन्यका-
कलहंसकण्ठकलकूजितादृतम् ॥१.१७॥
मम, चेतसि, स्फुरतु, वल्लवी-विभोः, मणि-नूपुर-प्रणयि-मञ्जु-शिञ्जितम्, कमलावने-चर-कलिन्द-कन्यका-कलहंस-कण्ठ-कलकूजित+आदृतम्
सन्धयः
वल्लवी-विभोः + मणि= ससजुषो रुः
कलकूजित + आदृतम् = अकः सवर्णे दीर्घः
आकाङ्क्षा-अन्वयः
वल्लवी-विभोः मणि-नूपुर-प्रणयि-मञ्जु-शिञ्जितम् कमलावने-चर-कलिन्द-कन्यका-कलहंस-कण्ठ-कलकूजित+आदृतम् मम चेतसि स्फुरतु
May in my mind and heart manifest the endearing, sweet sound of pearl-adorned anklets of Śrī Kṛṣṇa, the beloved lord of the Gopīs, extolled by the cooing and gurgling of the swans swimming amidst lotuses in the Kālindī river!
सुबन्तप्रक्रिया
मम = युष्मद्, पुं, ६.१, ङस्, युष्मदस्मद्भ्यां ङसोऽश्, तवममौ ङसि, अतो गुणे, शेषे लोपः
चेतसि = स्कारान्त चेतस्, नपुं, ७.१, ङि, वर्णमेलनम्
वल्लवी-विभोः = उ, पुं, ६.१, ङस्,शेषो घ्यसखि, घेर्ङिति, ङसिङसोश्च, ससजुषो रुः, खरवसानयोर्विसर्जनीयः
मणि-नूपुर-प्रणयि-मञ्जु-शिञ्जितम् = अ, नपुं, १.१, सुँ, अतोऽम्, अमि पूर्वः
कमलावने-चर-कलिन्द-कन्यका-कलहंस-कण्ठ-कलकूजित+आदृतम्= अ, नपुं, १.१, सुँ, अतोऽम्, अमि पूर्वः
तिङन्तप्रक्रिया
स्फुरतु = स्फुरँ सञ्चलने, तुदादिः, परस्मैपदी, कर्तरि लोट्, १.१
समासाः, तद्धिताः, कृदन्ताः
वल्लवी-विभोः = वल्लवीनां विभुः, तस्य - ६तत्
मणि-नूपुर-प्रणयि-मञ्जु-शिञ्जितम् = मणेः नूपुरम् ६तत्, प्रणयि नूपुरम् क.धा, तस्य मञ्जु शिञ्जितम् (क.धा) ६तत्
कमलावने-चर-कलिन्द-कन्यका-कलहंस-कण्ठ-कलकूजित+आदृतम्= कमलस्य वनम् ६तत्, कमलवने चरत् (अलुक्, चरेष्टः ३.२.१६), कलिन्दस्य कन्यका ६तत्, तस्याः कलहंसाः ६तत्, तेषां कण्ठाः ६तत्, तैः कूजितम् ३तत्, तेन आदृतम् ६तत्

॥ हरिः ॐ तत् सत् ॥